Η πρόοδος στη μετάβαση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ δημιουργεί βάσιμες ελπίδες για το 2030

Η μετάβαση στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ  διατήρησε τη δυναμική της το 2024, παρά τις απαιτητικές πολιτικές και οικονομικές συνθήκες.

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία έχει επιφέρει έναν ουσιαστικό και γρήγορο μετασχηματισμό του τομέα της ενέργειας στην ΕΕ. Με κινητήρια δύναμη την επέκταση της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αυξήθηκαν από μερίδιο 34% το 2019 σε 47% το 2024, καθώς το μερίδιο των ορυκτών καυσίμων μειώθηκε από 39% σε ιστορικά χαμηλό 29%. Η ηλιακή ενέργεια παρέμεινε η ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή ενέργειας στην ΕΕ το 2024, ξεπερνώντας για πρώτη φορά τον άνθρακα. Η αιολική ενέργεια παρέμεινε η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή ενέργειας της ΕΕ, πάνω από το φυσικό αέριο και κάτω από την πυρηνική ενέργεια.

Η σημαντική πρόοδος έχει αποφέρει οφέλη πέραν της μείωσης των εκπομπών. Η διαρθρωτική ανάπτυξη της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας μείωσε το λογαριασμό της ΕΕ για τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και την εξάρτηση του μπλοκ από το εισαγόμενο φυσικό αέριο. Πάντως ενώ η πρόοδος που σημειώθηκε κατά το πρώτο μισό αυτής της δεκαετίας είναι εντυπωσιακή, απαιτείται επίσπευση των προσπαθειών έως το 2030.

Κύρια μηνύματα

Η ηλιακή ενέργεια ξεπέρασε την ενέργεια από τον άνθρακα

Η ηλιακή ενέργεια ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή ενέργειας στην ΕΕ το 2024. Οι προσθήκες ισχύος σημείωσαν ρεκόρ και η παραγωγή ήταν 22% υψηλότερη από ό,τι το 2023. Η ηλιακή ενέργεια (11%, 304 TWh) ξεπέρασε τον άνθρακα (10%, 269 TWh) για πρώτη φορά το 2024, πράγμα που σημαίνει ότι ο άνθρακας έπεσε από την τρίτη μεγαλύτερη πηγή ενέργειας της ΕΕ το 2019 στην έκτη μεγαλύτερη το 2024. Η τάση αυτή είναι ευρέως διαδεδομένη. Η ηλιακή ενέργεια αυξάνεται σε κάθε χώρα της ΕΕ, ενώ ο άνθρακας γίνεται όλο και περισσότερο οριακός. Περισσότερες από τις μισές χώρες της ΕΕ είτε δεν διαθέτουν καθόλου ενέργεια από άνθρακα είτε έχουν μερίδιο κάτω του 5% στο μείγμα ενέργειας. Για να διατηρηθεί η ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας απαιτείται επιταχυνόμενη πράσινη ευελιξία και έξυπνος εξηλεκτρισμός.

Το φυσικό αέριο μειώθηκε για πέμπτο συνεχόμενο έτος

Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο μειώθηκε για πέμπτη συνεχή χρονιά - παρά τη μικρή ανάκαμψη της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Σε συνδυασμό με μια ακόμη μείωση του άνθρακα, αυτό μείωσε τις συνολικές εκπομπές του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας το 2024 σε λιγότερο από το μισό της μέγιστης τιμής τους το 2007. Αυτή η συνεχής μείωση έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη μείωση της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου στην ΕΕ κατά 20% τα τελευταία πέντε χρόνια: περίπου το ένα τρίτο αυτής της μείωσης σημειώθηκε στον τομέα της ενέργειας. Χωρίς την αιολική και ηλιακή ενέργεια που προστέθηκαν το 2024, η κατανάλωση φυσικού αερίου στην ΕΕ για την ηλεκτροπαραγωγή θα ήταν 11% υψηλότερη.

Με την αιολική και την ηλιακή ενέργεια αποφεύχθηκαν εισαγωγές ορυκτών καυσίμων ύψους 59 δισεκατομμυρίων ευρώ από την έναρξη της Πράσινης Συμφωνίας

Στα πέντε χρόνια της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η αύξηση της αιολικής και ηλιακής παραγωγής είναι ο κύριος λόγος για τη μείωση της παραγωγής από ορυκτά καύσιμα. Χωρίς την αιολική και ηλιακή παραγωγή που προστέθηκε από το 2019, η ΕΕ θα είχε εισαγάγει 92 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ορυκτού αερίου και 55 εκατομμύρια τόνους λιθάνθρακα περισσότερο, με κόστος 59 δισεκατομμύρια ευρώ. Για να μεγιστοποιήσουν τα μελλοντικά οφέλη, τα κράτη μέλη πρέπει να συνεχίσουν να εφαρμόζουν μεταρρυθμίσεις για την ταχεία ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας, καθώς η παραγωγή κινδυνεύει επί του παρόντος να παραμείνει ανεπαρκής παρά την ανταγωνιστικότητα του κόστους.

Πηγή: https://ember-energy.org/latest-insights/european-electricity-review-2025/