Παράκτιες Καταστροφές στη Μεσόγειο: Οι Κίνδυνοι από την Κλιματική Αλλαγή

Η κλιματική αλλαγή προκαλεί ολοένα και περισσότερες καταστροφές στις ευρωπαϊκές ακτές, ιδιαίτερα στις περιοχές της Μεσογείου. Η άνοδος της μέσης στάθμης της θάλασσας, σε συνδυασμό με φαινόμενα όπως τα ισχυρά κύματα, οι καταιγίδες και οι παλίρροιες, επιτείνει τους κινδύνους. Παράλληλα, η διάβρωση οδηγεί στην υποχώρηση των ακτογραμμών, εντείνοντας τις πιέσεις στις παράκτιες περιοχές.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της σημασίας που έχει η στάθμη της θάλασσας είναι η περίπτωση της Βενετίας, μιας πόλης που αντιμετωπίζει χρόνιες πλημμύρες, οι οποίες επιδεινώνονται από τη σταδιακή άνοδο της μέσης στάθμης και την ένταση των παλιρροιών. Τα πλημμυρικά φαινόμενα εμφανίζονται πλέον με αυξανόμενη συχνότητα, επηρεάζοντας την καθημερινότητα των κατοίκων, τον τουρισμό, καθώς και τις υποδομές του λιμανιού και της πόλης.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι η Δήλος. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και η παράκτια διάβρωση θα μπορούσαν σταδιακά να βυθίσουν ή να καταστρέψουν τα πολύτιμα ιστορικά μνημεία, όπως ναούς, σπίτια και ψηφιδωτά, που βρίσκονται κοντά στην ακτή.

Παράλληλα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), παράκτιες περιοχές της Μεσογείου που παρουσιάζουν καθίζηση εδάφους – όπως η Θεσσαλονίκη – αναμένεται επίσης να έρθουν αντιμέτωπες με χρόνιες πλημμύρες στο μέλλον.

Η Μεσόγειος αναμένεται να δει τις πιο γρήγορες αυξήσεις σε κλιματικούς κινδύνους έως το 2050, σύμφωνα με την 6η Έκθεση Αξιολόγησης του οργανισμού IPCC.

Τα κύματα καταιγίδας – δηλαδή οι απότομες και έντονες αυξήσεις της στάθμης της θάλασσας κατά τη διάρκεια καταιγίδων – αναμένεται να ενταθούν, προκαλώντας σοβαρές επιπτώσεις στις λιμενικές υποδομές της Μεσογείου και ενισχύοντας την απώλεια εδαφών σε παράκτιες περιοχές.

Λιμάνια που βρίσκονται σε περιοχές με χαμηλό υψόμετρο, όπως πολλά στην Ελλάδα, είναι ιδιαίτερα ευάλωτα και ενδέχεται να υποστούν σημαντικές ζημιές από πλημμύρες, αποτέλεσμα του συνδυασμού της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και των έντονων καταιγίδων.

Ως αποτέλεσμα, τα ρηχά λιμάνια ενδέχεται να πλημμυρίζουν συχνότερα και να γίνονται λιγότερο λειτουργικά, με αρνητικές συνέπειες για την οικονομία και τις θαλάσσιες μεταφορές.

Οι μικρές παραλίες – γνωστές και ως "pocket beaches" – συγκαταλέγονται στις πρώτες περιοχές που θα επηρεαστούν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, καθώς είναι ιδιαίτερα ευάλωτες.

Στο Αιγαίο Πέλαγος, για παράδειγμα, σύμφωνα με το σενάριο αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά πάνω από 3°C – το οποίο σχετίζεται με περιορισμένες ή ανύπαρκτες προσπάθειες περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου – προβλέπεται άνοδος της συνολικής στάθμης της θάλασσας κατά 50 cm έως το 2050.

Στο πλαίσιο αυτού του σεναρίου, το 90% των μικρών παραλιών του Αιγαίου κινδυνεύει να υπερκαλυφθεί από το νερό, τουλάχιστον προσωρινά.

Ακόμα και μία μόνο διάσταση της κλιματικής αλλαγής αρκεί για να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο πλήθος περιοχών, απειλώντας την ασφάλεια των ανθρώπινων ζωών, την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας, καθώς και βασικούς τομείς οικονομικής δραστηριότητας όπως ο τουρισμός, η ακτοπλοΐα και οι θαλάσσιες εμπορευματικές μεταφορές.

Η έγκαιρη πρόβλεψη αυτών των φαινομένων και η εφαρμογή κατάλληλων μέτρων μετριασμού αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις για την προστασία των παράκτιων περιοχών και τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς τους στο μέλλον.

Με τις πλατφόρμες RIBIA και RiskClima, είναι εφικτή μία συνολική εκτίμηση αυτών των κινδύνων και η μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο.